Με τη Δοξούλα Παλαμάρα.

Κάπου τεσσερισήμισι ώρες μαζί στο Μπλακ Ντακ της Κλαυθμώνος, είπαμε πολλά, πια και διά ζώσης. Μου είχε εμπιστευτεί και διάβασα την τελευταία και ανέκδοτη ακόμη συλλογή διηγημάτων της που ειλικρινά με ενθουσίασε. Επιτέλους λογοτεχνία νεοελληνική για την οποία δεν έχω κανέναν αστερίσκο, καμία επιφύλαξη. Η Δοξούλα είναι φυσιοδίφισσα, με αφομοιωμένο γνήσιο εμπειρισμό, λεπτότατο χιούμορ: χώνεψε στοιχεία της αγγλικής κουλτούρας σαν μόνο για να εμπλουτίσει την αντίστοιχη νεοελληνική. Όταν διαβάζω νεοελληνική σύγχρονη λογοτεχνία, αν είναι πεζογραφία, το μέτρο στην κρίση μου είναι ο Επιτάφιος του Γιώργου Ιωάννου. Και δυστυχώς, όταν δεν είναι μίμηση λογοτεχνίας (που είναι σε κάθε εποχή η συντριπτική πλειονότητα των κειμένων, βέβαια), συνήθως υστερεί τριάντα ή είκοσι ή στην καλύτερη δέκα χρόνια απ’ τον Ιωάννου. (Αν πρόκειται για ποίηση, το μέτρο μου εκεί ο μέγας Σαχτούρης.) Ε, λοιπόν, η υπό έκδοση συλλογή της Δοξούλας Παλαμάρα στη “δοκιμασία Ιωάννου” τα πηγαίνει μάλλον αρκετά καλά…

Όλος ο αέρας νερό!

(...) Έσκυψα, του κατέβασα τα βλέφαρα, του έκλεισα τα μάτια, σήκωσα ένα από τα χράμια, σαν ένα στρωσίδι από χρόνο, μέσα μου το είπα… χρόνινο, και τον σκέπασα.

«Είναι μέρα;» με ρωτάει η Πέργαμοντ.

Σκέπαζα την άκρη του ποδιού του, κοίταξα τη λάμπα. «Νυχτώνει».

«Άρα, δεν θα φορέσουμε στολές. Καλό αυτό. Ή να τις φορέσουμε;»

«Πέθανε πλέον, νομίζω, πέθανε». Είχα ολοκληρώσει την ιδιότυπη μίνι κηδεία που του έκανα.

«Πρώτα όμως θα βρέξει».

«Τι…!» εκπλησσόμουν επιτέλους από κάτι ευχάριστο.

«Γιατί σ’ το υποσχέθηκα…»

Woke culture πλέον και στη σαβάνα της Κένυα.

Οι συνήθεις φορείς της κουλτούρας της αφύπνισης γίνονται πρότυπα στα λιοντάρια της Κένυα.

 

Η Δοξούλα Παλαμάρα ξαναχτυπά!

Με τον δικό της τρόπο, ιδιοσυγκρασιακό όπως αρμόζει, η πολύ καλή λογοτέχνις Δοξούλα Παλαμάρα γράφει και αναρτά στο φμ σημείωμα για Το γυμναστήριο. Τον περασμένο Αύγουστο, θυμίζω, είχε κάνει το ίδιο για τον Περεγρίνο.

Το Γυμναστήριο είναι μια σπαρακτική προσέγγιση στις ψυχικές νόσους, όπως τις βιώνουμε στην εποχή μας. Πότε ως αναγνώστες και πότε ως θεατές καθώς η νουβέλα μετατρέπεται σε ένα άρτιο θεατρικό κείμενο, βλέπουμε χρώματα, σμαραγδί και ραδικί κι όλες τις αποχρώσεις του πράσινου, ακούμε τρυφερές κοριτσίστικες φωνές να εκφράζουν τρυφερές κοριτσίστικες επιθυμίες “μόνο να χαϊδευτούμε ήθελα” και ενήλικες γυναίκες να διαπράττουν ένα αποτρόπαιο έγκλημα. Ο συγγραφέας δεν μέμφεται τους ήρωες του. Θύτες και θύματα, σε μια θανάσιμη ‘Ρόδα’ σε ένα ζοφερό Λούνα παρκ, η μάνα συνευρίσκεται με τους αρρενωπούς άντρες με γέλια και χαρές, αφήνει τα παιδιά της, επιστρέφει με λουλούδια, γλυκά και μακαρόνια φιογκάκια, οι κόρες ζουν στερημένες, χωρίς χαρές σε μια εποχή που οι χαρές φαίνονται εύκολες. Λίγο πιο πέρα από τη μπαλκονόπορτα, στο γυμναστήριο, κορμιά νεανικά, ιδρωμένα, με μυς και τατουάζ και λεπτά δακτυλάκια.

Δημήτρης Τριανταφυλλίδης (1959-2024).

Μεγάλη απώλεια. Η ελευθεροφροσύνη του Δημήτρη Τριανταφυλλίδη ήτανε ριζωμένη στη θεωρία όσο και στο βίωμα, και γι' αυτό ο λόγος του είχε συχνά το κύρος μαρτυρίας.

Αντώνης Νικολής: "Η αγωνία του 'Περεγρίνου' είναι η αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου"

 Radio me Αναλύσεις, η συζήτηση με τον Γιάννη Χαραλαμπίδη, Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου 2024

Απόψε 18.00, στην εκπομπή Αναλύσεις, με τον Γιάννη Χαραλαμπίδη, στο radiome, 88,4 FM.

Περεγρίνος - το βιβλίο, ένας χρόνος

Αντώνης Νικολής

the book's journal, Κυριακή, 22 Σεπτεμβρίου 2024 01:18 

 

Αρχείο

Πορτρέτο φαγιούμ (λεπτομέρεια), που κοσμεί το εξώφυλλο του «Περεγρίνου», πιο πρόσφατου μυθιστορήματος του Αντώνη Νικολή.

Διατηρώ από το μακρινό 1996 καταγραμμένες μέχρι κεραίας τις επαφές μου με την… πολιτιστική πανίδα των Αθηνών –σκέφτομαι συχνά αν επιμεληθώ αυτές τις σημειώσεις θ’ αποτελούσαν ίσως τη σημαντικότερη μαρτυρία μου: αφού απομακρύνθηκα στην εσχατιά μιας επικράτειας-παρωδίας (αλλά και οιονεί νεκρής γλώσσας), ένας λόγος για να αποφύγω τα μηχανήματα που κόβουν κεφάλια, ένας δεύτερος για να οικονομήσω καλύτερα το όποιο έργο μου, ύστερα επιστρέφοντας κατά τακτά διαστήματα τι εισέπραττα εκεί, στο ούτως ειπείν εθνικό κέντρο… Ξεχωριστό κεφάλαιο αυτής της… αναχώρησης, από πολλές απόψεις, ο Περεγρίνος. Επετειακά, κάθε 22 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία πρώτης κυκλοφορίας του βιβλίου, λέω να συντάσσω την ετήσια κίνησή του (σε τίτλους οι πληροφορίες, προς το παρόν), ένα είδος Ημερολογίου του Περεγρίνου. Ημερολόγιο που είμαι σίγουρος θα καταγράφεται κι αφότου εκλείψω. Γιατί ο Περεγρίνος υφίσταται, υπάρχει. Και να ληφθεί υπόψη, έργα της κατηγορίας του Περεγρίνου ο φθόνος τα δροσίζει, η πονηρά σιωπή τα τρέφει.

Θα προσπαθήσω να παραθέσω τα συμβάντα πριν και κατά τον χρόνο που πέρασε μετά την κυκλοφορία δίχως σχόλια.

Εστέτ, πλην ηθικολόγοι.

Μ’ όση επίφαση καλλιέργειας αισθητικής ή και ευρύτερης, μ’ όσα ερανίσματα δώθε-κείθε σπουδαία, μ’ όσες φιοριτούρες, κάθε απόπειρά τους κάπως βαθύτερα κάτι να εκφράσουν καταλήγει σχεδόν μοιραία σε μια ακόμη ηθικολογία. Τι κρίμα, τι άδικο που δεν έζησαν αυτοί –κι απ’ όση θολή εξουσία περιβλήθηκαν, δεν κέρδισαν παρά τις συνήθεις κολακείες– μια στιγμή γνήσια δική τους στη λογοτεχνία ή την τέχνη… Μόνο λογοπαίγνια και ρητορικές περικοκλάδες.

Τελικά, ο πρώτης γενιάς μικροαστός, στο μεδούλι του, δύσκολα είναι κάτι άλλο από ένας ανασφαλής.

Τώρα (ίσως) και αμπελουργός!

Ήμουν αποφασισμένος πια να μετατρέψω τα κλήματα σε… ντολμαδόφυτα, που άλλωστε υπήρξε και ο κύριος προορισμός τους, μ’ άλλα λόγια μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες να σταματήσω κλαδέματα, κορφολογήματα, ψεκασμούς, αλλά φέτος απροσδόκητα τα κατάφερα και ως... αμπελουργός –αν δεν ήταν η συγκυρία, το αποτέλεσμα τυχαίο, κάτι που πρώτα ο Θεός θα φανεί στις επόμενες σοδειές…

Απέχθεια κι αποστροφή (1).

Στην πόλη της ευτελούς ρητορείας, όπου τα λογοπαίγνια και οι ατάκες φτιάχνουν μεγάλους ποιητές, κι όπου οι δημοσιογράφοι του φανταστικού λογίζονται μεγάλοι πεζογράφοι, είναι εύλογο να ευδοκιμεί αντίστοιχης ποιότητας σινάφι ευρύτερα λογοτεχνικό.

Κι εκεί που από χρόνια έλπιζα κάποιος να νοιαστεί για τη νεοελληνική γλώσσα, άρα πρωτίστως για τη νεοελληνική λογοτεχνία, κάπως να κλείσει τις στρόφιγγες του κρατικού (άρα και αναπόδραστα φαύλου) χρήματος, εξαγγέλλονται και νέες επιτροπές, νέες... δράσεις, ακόμα περισσότεροι παράσιτοι, ακόμη λιγότερη λογοτεχνία…