Μάριο Βάργκας Λιόσα (Mario Vargas Llosa), 28/3/1936 - 13/4/2025.

 

Απεβίωσε χτες στη Λίμα ο μεγάλος Περουβιανός, και που συναριθμείται στους κορυφαίους λογοτέχνες του καιρού μας, Μάριο Βάργκας Λιόσα. Σε ανάρτησή μου εδώ το 2011 είχα σημειώσει ανάμεσα σε άλλα για το μυθιστόρημά του "Η γιορτή του τράγου": 

(...) Το νυστέρι του Λιόσα φτάνει στο βάθος: α) οι αψυχολόγητες και απρόβλεπτες μεταπτώσεις του δικτάτορα, η ευμένεια ή η δυσμένειά του, που μετατρέπει σε κόλαση, ενισχύοντας τα πλέον αδίστακτα πρόσωπα, και το οικογενειακό ή άλλο στενό περιβάλλον του, β) το εικονοκλαστικό πορτρέτο του κοντού με την ψιλή φωνή εβδομηντάρη δικτάτορα, με το χιτλερικό μουστακάκι, του ικανότατου ενορχηστρωτή του τρόμου αλλά και του γέρου τράγου, που αφού χρόνια δοκίμαζε από τις επιλεγμένες παρθένες της χώρας ως τις γυναίκες των υπασπιστών του (για να τους ελέγχει εξευτελίζοντάς τους), τώρα ταπεινώνεται από την ακράτειά του, από την αδυναμία στύσης του (στη συγκλονιστική σκηνή με τη δεκατετράχρονη Ουρανίτα), γ) άμοιρος ευθυνών δεν είναι βέβαια ούτε ο λαός, είναι συγκλονιστικές οι σελίδες, όταν προσπαθώντας να γλυτώσουν από τα τσιράκια του καθεστώτος όσοι εκτέλεσαν τον τύραννο, το πλήθος με απίστευτες εκδηλώσεις λατρείας προσέρχεται να προσκυνήσει τη σορό του.
Ο Μ. Β. Λιόσα κατέχει το θεμελιώδη για τον κόσμο μας πολιτικό φιλελευθερισμό όσο ελάχιστοι διανοούμενοι ή καλλιτέχνες. Είχα διαβάσει παλιότερα το επίσης εξαιρετικό δίτομο μυθιστόρημά του «Ο πόλεμος της συντέλειας του κόσμου» (εκδόσεις Εξάντας), νομίζω για ένα Νεοέλληνα του καιρού και των ημερών μας, (όπου ένας ανιστόρητος ευφημισμός ονομάζει το φαύλο κρατισμό, την ισοπέδωση, τη λαϊκιστική ολιγαρχία, αντίστοιχα κοινωνική πρόνοια, ισότητα, δημοκρατία), τα κείμενα του Περουβιανού συγγραφέα είναι αληθινό βάλσαμο. (...)

Κι άλλες δυο παλιότερες αναρτήσεις (1, 2).  

Εξηκοστό πρώτο στα Μάταλα!

61^ο απ’ την αρχή της χρονιάς, 4^ο στην Κρήτη, 1^ο στο Λιβυκό. Καθαροδευτεριάτικο κολύμπι στα Μάταλα. Και σαν γιατί όλα πια μοιάζουνε πιο αβέβαια, να θυμηθούμε την παλιά ταπεινή ευχή: Και του χρόνου!

Μακριά απ' το νέο κύμα τοξικής εχθροπάθειας.

 

Από τον άθλιο εσμό (ψεκασμένων, συνωμοσιολόγων, φαιοκόκκινων ακραίων) ασφαλώς εμπιστεύομαι πολύ περισσότερο τη νεοελληνική δικαιοσύνη.

Ο εξέχων πολίτης.

(Μου ζητήθηκε από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ένα κείμενο για τον μεγάλο εκλιπόντα. Δημοσιεύτηκε σήμερα Τετάρτη 8 Ιανουαρίου, σελ.11)

Ο εξέχων πολίτης

ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΝΙΚΟΛΗ

Οι Νεοέλληνες ζούμε τη διαρκή αποτυχία, συλλογική και ατομική, να υπάρξουμε ως σύγχρονοι αστοί –πολίτες, μέλη της πόλης κατά την αριστοτελική αντίληψη. Ο Κώστας Σημίτης ολοκλήρωσε για τον εαυτό του, και στον βαθμό που επηρέασε τους θεσμούς της κοινωνίας του, και για τους άλλους την εν λόγω διαδικασία.

Το βλέπαμε στην εμφάνιση ή στη δημόσια έκφρασή του, το συμπεραίναμε στην ελάχιστη έως καθόλου προβολή του οικογενειακού ή του ιδιωτικού του βίου. Προσερχόταν σε εκδηλώσεις, συμμετείχε ως ενεργός διανοούμενος σε συναντήσεις, συνήθως συνοδεία της συζύγου του, οι δυο τους περίπου σαν ένα ζευγάρι άσημων, πλην ευπρεπών αστών.

Δεν κολάκεψε την πολιτιστική ανασφάλεια των μικροαστών, κι ας αποτελούσαν αυτά τα στρώματα –πώς να μην το ήξερε– τη συντριπτική πλειονότητα των ψηφοφόρων.

Με το παράδειγμα και με το έργο του εύλογα ενεργοποίησε το εμφύλιο ρήγμα που (πέρα από ιδεολογικά προσχήματα) διατρέχει τη νεοελληνική κοινωνία: ανάμεσα στους λιγότερους που κατανοούν τη ζωτική ανάγκη των μεταρρυθμίσεων για χώρες όπως η Ελλάδα, και τους περισσότερους που τις αρνούνται. Οδήγησε, ωστόσο, τους πρώτους σε ευάριθμες όμως στρατηγικές νίκες, εξού και ο διχασμός ακόμη και πάνω απ’ το φέρετρό του: ο σεβασμός ή το μίσος προς το πρόσωπό του.

Ο Αντώνης Νικολής είναι συγγραφέας

Κώστας Σημίτης (23.6.1936 - 5.1.2025).

 

Οι Νεοέλληνες ζούμε τη διαρκή αποτυχία, συλλογική και ατομική, να υπάρξουμε ως σύγχρονοι αστοί. Ο Κώστας Σημίτης ολοκλήρωσε για τον εαυτό του, και στον βαθμό που επηρέασε τους θεσμούς της κοινωνίας του και για τους άλλους, την εν λόγω διαδικασία. Απ’ το γεγονός αυτό –διόλου άσχετο με το εμφύλιο ρήγμα που διατρέχει τη νεοελληνική κοινωνία– πηγάζει και ο σεβασμός ή το μίσος προς το πρόσωπό του.