Συντηρητικοί ή προοδευτικοί, πάντως όχι αντιδραστικοί, δεν έχουμε άλλη επιλογή.

 

Το είχα σημειώσει στο φέισμπουκ πριν από δύο χρόνια και κάτι (17/3/2021), δεν θα άλλαζα ούτε λέξη:

 

Στην Ελλάδα συντηρητικοί ή προοδευτικοί είμαστε πολύ λίγοι, και το πολιτικό νταλαβέρι (για το γκουβέρνο, ήτοι τον δημόσιο κορβανά) δεν αφορά σχεδόν ποτέ εμάς. Με το ένα ή το άλλο πρόσχημα μια καθυστερημένη κοινωνία διχάζεται εποφθαλμιώντας το επίδικο (δημόσιο χρήμα), κοινωνία αντιδραστική στις περισσότερες εκφάνσεις της. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατάσσονται από τη μια οι αντιδραστικοί φοβικοί επαρχιώτες δεξιοί, από την άλλη οι αντιδραστικοί ριζοσπάστες, επίσης επαρχιώτες, αριστεροί. Σε κάτι ξέφωτα φωτισμένες ηγετικές ομάδες (συνήθως δίχως ουσιαστική συνάφεια με τα πολιτικά περιβάλλοντά τους) κάπως εκσυγχρονίζουν τους θεσμούς, εφαρμόζουν ορισμένες μεταρρυθμίσεις. Στον προηγούμενο αιώνα όσοι στοιχημένοι κυρίως με τους Ελευθέριο Βενιζέλο, Κωνσταντίνο Καραμανλή, Κώστα Σημίτη. Στον τωρινό, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Συντηρητικοί ή προοδευτικοί, πάντως όχι αντιδραστικοί, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Στηρίζουμε τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Δείτε ποιοι και πώς λυσσομανάνε εναντίον του.

 

[Από την άλλη, πιο πολύ για να ισορροπώ, αναλογίζομαι κάθε λίγο πως εύλογα ταλαιπωρούμαστε, ζούμε δηλαδή τη δύσκολη μοίρα που αναλογεί στο υβρίδιο κράτους για το οποίο καλό να θυμόμαστε τη ρήση του Παναγιώτη Κονδύλη*: "Η σύγχρονη Ελλάδα είναι ένα αποχωρητήριο χτισμένο από Φιλέλληνες πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού". (*Π. Κονδύλη, Στοχασμοί και αποφθέγματα, μετάφραση Λάμπρος Λαρέλης, Πρώτη δημοσίευση: ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τχ. 1717, Νοέμβριος 1999, σσ. 492-497.)] 

Ο Αριστοφάνης, ο Ροΐδης και ο Αρκάς.

Ο Αριστοφάνης με τη σάτιρά του καυτηρίαζε κυρίως τους δημαγωγούς και τον λαό-όχλο. Οι μόνοι Νεοέλληνες που με ανάλογη τόλμη διακωμώδησαν τους λαϊκιστές και τον όχλο ήταν ο Εμμανουήλ Ροΐδης τον 19ο αιώνα και ο Αρκάς σήμερα.Ο πρώτος με την ιδιότητα του χρονικογράφου περισσότερο, ο δεύτερος ως σκιτσογράφος-κομίστας.

[Σχετική με το αντίστοιχο πνεύμα του Ροΐδη, παλιότερη ανάρτησή μου του 2009:

Στον Ασμοδαίο, εδώ και 135 τόσα χρόνια...

Έγραφε ο Εμμανουήλ Ροΐδης στον Ασμοδαίο, τη σατιρική εφημερίδα του, πριν από 135 (εκατόν τριάντα πέντε!) χρόνια:
"Αλλαχού τα κόμματα γεννώνται, διότι εκεί υπάρχουσιν άνθρωποι διαφωνούντες και έκαστος άλλα θέλοντες. Εν Ελλάδι συμβαίνει ακριβώς το ανάπαλιν: αιτία της γεννήσεως και της πάλης των κομμάτων είναι η θαυμαστή συμφωνία, μεθ' ης πάντες θέλουσι το αυτό πράγμα, να τρέφωνται δαπάνη του δημοσίου." (Ασμοδαίος, Πολιτικόν Δελτίον, 8-6-1875)
"Τούτο όμως, κ. συντάκτα, δυσκολεύομαι να το πιστεύσω, διότι πλουσιώτερον της Ελλάδος έθνος δεν πιστεύω να υπάρχη εν τη οικουμένη. Είπατέ μου, αν γνωρίζετε, εις ποίον άλλον τόπον υπάρχει τοσαύτη πληθώρα χρημάτων, ώστε προς εξάντλησιν αυτών ν' αναγκάζεται η κυβέρνησις να συντηρή δι' οκτώ στρατιώτας ένα αξιωματικόν ή δι' εν τάγμα πυροβολικού εννέα ταγματάρχας; Ποίον άλλο του κόσμου μέρος έχει αναλόγως του πληθυσμού του το δέκατον των υπαλλήλων μας;" (Ασμοδαίος, Επιστολή, 7-3-1876)
"Έκαστος τόπος έχει την πληγήν του, η Αγγλία την ομίχλην, η Αίγυπτος τας οφθαλμίας, η Βλαχία τας ακρίδας και η Ελλάς τον πατριωτισμόν." (Ασμοδαίος, Ονολογία, Όνος πατριώτης, 11-7-1876)]

 

Σαράντα χρόνια μετά.

                                

Σαράντα χρόνια παρά κάτι μέρες χωρίζουν τις παραπάνω δυο ομάδες των φωτογραφιών. Ασυγχώρετη τόσο μακρά απουσία από την πόλη που της χρωστώ τα πιο πολύτιμα: αγαπημένους, επιλογές, εμπειρίες. Με φωτογραφίζει και παλιά και τώρα ο Δημήτρης Μποσνάκης, ο συγκάτοικος από διετία τότε και συνοδοιπόρος έκτοτε. Στα όμορφα Γιάννινα, την πόλη που επιτάχυνε την πρώιμη -μόλις έβγαινα απ' την εφηβεία- καταβύθιση στον πιο μύχιο, τον αυθεντικό εαυτό μου. Της οφείλω μια μακρότερη επίσκεψη από ετούτη την ούτε διήμερη.