Βρισκόμαστε στον αιώνα της δεύτερης σοφιστικής, σ’ εκείνο το ωραίο
ξέφωτο των Αντωνίνων, ο Μάρκος Αυρήλιος διαδέχεται τους Τραϊανό, Αδριανό, Αντωνίνο Ευσεβή,
(μολονότι θα έχει και τη δυστυχία να ακολουθηθεί από τον χειρότερο της δυναστείας,
τον παράφρονα γιο του Κόμμοδο).
Δεν έμοιαζαν ως ιδιοσυγκρασίες ή στοχαστές, όμως πολλοί την περασμένη
οκταετία παρακολουθώντας τον διανοούμενο πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα ανακαλούσαμε
συνειρμικά τον φιλόσοφο Μάρκο Αυρήλιο, τον «θλιμμένο αυτοκράτορα».
Τρία αποσπάσματα από Τὰ Εἰς ἑαυτόν:
22. (σελ. 42-43)
Ποταμός τις ἐκ τῶν γενομένων
καὶ ῥεῦμα βίαιον ὁ αἰών∙ ἅμα τε γὰρ ὤφθη ἕκαστον καὶ παρενήνεκται καὶ ἄλλο
παραφέρεται, τὸ δὲ ἐνεχθήσεται.
Κάτι σαν ποτάμι από γεγονότα και νεροσυρμή είναι ο χρόνος∙ κάθε πράγμα,
μόλις πάει να φανεί, έχει κιόλας φύγει, κι αμέσως παίρνει τη θέση του κάτι
άλλο, που κι αυτό πάλι θα παρασυρθεί.
23. (σελ. 42-43)
Πᾶν τὸ συμβαῖνον οὕτως
σύνηθες καὶ γνώριμον, ὡς τὸ ῥόδον ἐν τῷ ἔαρι καὶ ὀπώρα ἐν τῷ θέρει∙ τοιοῦτον γὰρ
καὶ νόσος καὶ θάνατος καὶ βλασφημία καὶ ἐπιβουλὴ καὶ ὅσα τοὺς μωροὺς εὐφραίνει ἢ
λυπεῖ.
Καθετί που συμβαίνει είναι τόσο συνηθισμένο και γνώριμο, όπως το
τριαντάφυλλο την άνοιξη και τα φρούτα το καλοκαίρι∙ το ίδιο και η αρρώστια, ο
θάνατος, η συκοφαντία, η προδοσία και όλα όσα δίνουν χαρά στους ανόητους ή τους
λυπούν.
55. (σελ. 66-67)
Ἐμὲ ἓν μόνον περισπᾷ, μή τι αὐτὸς
ποιήσω, ὃ ἡ κατασκευὴ τοῦ ἀνθρώπου οὐ θέλει ἢ ὡς οὐ θέλει ἢ ὃ νῦν οὐ θέλει.
Εμένα ένα μόνο με απασχολεί: να μην κάνω κάτι που η ανθρώπινη
ιδιοσυστασία δεν το θέλει, ή που δεν το θέλει με αυτό τον τρόπο ή που δεν το
θέλει τώρα.
[ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ: Ἐπιλογὴ ἀπὸ τὰ «Εἰς ἑαυτόν»,
μετάφραση Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, εκδόσεις Στιγμή / Στοχασμοί-14, Αθήνα 1996, σελ.
119]
