ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΗΣ
(ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ, 26-28 Απριλίου 2019, βιβλιοδρόμιο 5)
Τα κείμενα του Νίκου Βατόπουλου ως αθηναιογράφου με γοήτευαν
όποτε τα τύχαινα στον Τύπο, όμως συγκεντρωμένα στον καλαίσθητο τόμο
«Περπατώντας στην Αθήνα», έτσι απανθισμένα και από το ένα στο άλλο, μου αποκάλυψαν
τα ενιαία στοιχεία στο ύφος της γραφής του, κυρίως το αισθηματικό φορτίο ή την
αισθητική στάση απέναντι στην Αθήνα, θα έλεγα συνεκδοχικά και στον νεοελληνικό
βίο, που με λιτό μειλίχιο τρόπο εισηγείται.
Πολυταξιδεμένος, δεν εξωραΐζει την Αθήνα, όπως το συνήθιζαν
στη δεκαετία του ’80 και έκτοτε κυρίως οι δημοσιογράφοι της εποχής του life style, δεν ισχυρίζεται ότι η
πόλη συγκαταλέγεται στις όμορφες, εύτακτες, με καλή ρυμοτομία, με ενιαίου
αρχιτεκτονικού ρυθμού ευρέα σύνολα κ.λπ. της Ευρώπης, ούτε συμπλεγματικά –
ιδεοληπτικά ανακαλύπτει μια περίπου μη δυτική ευρωπαϊκή, μια μητρόπολη του Νότου
ή της Εγγύς Ανατολής. Ούτε διαμαρτύρεται, ούτε καταγγέλλει, ούτε απορρίπτει
συλλήβδην.
Το βλέμμα του είναι συχνά ελεγειακό, μάτια μισόκλειστα ή
κουρασμένα, όμως τα αισθήματα που καταγράφει με τον λόγο του είναι ζυγισμένα.
Αυτή είναι η πόλη μας, σαν να λέει, αυτή η νεότερη ιστορική μας περιπέτεια,
αυτοί τέλος είμαστε εμείς. Κι ύστερα, εξισορροπητικά, αποθησαυρίζει γωνιές,
αποσπασματικές, χαρακτηριστικές, οικείες εικόνες. Προσόψεις παλαιότερων κτιρίων,
νεοκλασικά σχεδόν ή ολότελα εγκαταλελειμμένα, εισόδους πολυκατοικιών,
αρχιτεκτονικά μέλη σκόρπια, κατώφλια, αυλές, δέντρα: πινελιές - μικρά
σπαράγματα που συνθέτουν τον χαρακτήρα μιας πόλης, παρ’ όλη την απώτατη αρχαία
αίγλη της, ουσιαστικά των δύο μόνο τελευταίων αιώνων.
Ο Βατόπουλος περπατάει στην Αθήνα, περπατάει στη νεότερη
ελληνική ιστορία, καμιά φορά ανατρέχοντας στις μακρινές πια δεκαετίες του ’60
και ’70 με την αθωότητα του παιδιού, περισσότερο με την τωρινή νηφαλιότητα του
ώριμου αισθητή ή στοχαστή. Πουθενά δεν ηθικολογεί, δεν αισθηματολογεί, δεν
καταφεύγει σε ιδεολογίες. Ξαναβρίσκει μ’ άλλα λόγια, σχεδόν το εφευρίσκει, το
απολεσθέν μέτρο μιας αστικής Ελλάδας που σπασμωδικά, αδύναμη και ασυνεχής, όμως
υπήρξε, και που ανιχνεύεται σε ρυθμούς που διασώζονται εδώ κι εκεί στις πόλεις,
όσο και στους τρόπους της ζωής, στην οικονομία της έκφρασής μας. Αυτή την άκρως
αναγκαία για τον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο μας οικονομία ανθολογεί ο Νίκος
Βατόπουλος, με πρόσχημα την αθηναιογραφία του, τον τρόπο δηλαδή με αξιοπρέπεια,
με ψυχραιμία, με αμεροληψία να αντιμετωπίσουμε ό,τι μας περιέχει, άρα και τους
εαυτούς μας, που είναι και ο λόγος νομίζω που αξίζει, οι συνοδοιπόροι του, να τον
παρακολουθήσουμε στον βηματισμό του.
Νίκος Βατόπουλος, Περπατώντας στην Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2018, σελ.
181, τιμή 15,5 ευρώ
Ο Αντώνης Νικολής
είναι συγγραφέας, μυθιστοριογράφος
