Ο πλήρης τίτλος, κατά την προσφιλή συνήθεια του συγγραφέα, σχοινοτενής: Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ή ΠΩΣ Ο ΑΡΑΒΑΣ ΖΑΜΙΛ ΜΠΙΣΑΡΑ, ΣΚΑΠΑΝΕΑΣ ΠΑΡΘΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ, ΣΕ ΜΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΙΤΑΜΠΟΥΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΞΑΛΑΦΡΩΣΕΙ ΤΟ ΚΟΡΜΙ ΤΟΥ, ΕΙΔΕ ΝΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΡΕΙΑ ή ακόμα ΟΙ ΑΡΡΑΒΩΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΤΜΑ.
Η Ανακάλυψη γράφτηκε το καλοκαίρι – φθινόπωρο του 1991, ύστερα από παραγγελία σχετική με τον εορτασμό της επετείου την επομένη χρονιά (1992) των 500 χρόνων από την ανακάλυψη της ηπείρου, από τον 79χρονο τότε Amado. Γλαφυρός αφηγητής με οίστρο που θα ζήλευαν πολλοί ικανοί και νεότεροί του συγγραφείς.
Η πλοκή εν συντομία: Όταν χηρεύει ο Ιμπραήμ Ζαφέτ, οι τρεις μικρότερες κόρες του παντρεύονται, όμως η μεγαλύτερη και σχεδόν καθόλου συμπαθής, η Άντμα, φαίνεται να εξελίσσεται δύστροπη προς όλους και προς τον πατέρα της γεροντοκόρη. Ο Ραντουάν Μουράντ θα συμβουλεύσει το φίλο του Ιμπραήμ να την προξενέψουν ή στον Αντίμπ Μπαρούντ, σερβιτόρο σε καπηλειό και ομορφονιό, ή στο σκληροτράχηλο και δυναμικό Ζαμίλ Μπισάρα… (Να σημειωθεί, πρόκειται για Άραβες, Σύριους ή Λιβανέζους, που έφτασαν στη Βραζιλία επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, με τουρκικά διαβατήρια δηλαδή.)
Δυνατή εναλλαγή εικόνων, μαγικός ρεαλισμός, χιούμορ, γλαφυρότητα, ερωτισμός: το κοκτέιλ της ποιητικής του Jorge Amado.
Δείγμα οίστρου (σελ. 28): «Έστηναν γιορτή αυτός κι ο φιλόσοφος Ραντουάν, δε χώριζαν, κουβεντολόι ατελείωτο, ξεκαρδίσματα ατέρμονα, και πιοτό, πόλκες και μαζούρκες. Κάποιες νύχτες ζωηρές στους έρημους δρόμους της Ιταμπούνα, αγκαζέ με την Πάουλα την Γκαβή ή κάποια άλλη, ο Ραντουάν άρχιζε ν’ απαγγέλλει στ’ αραβικά ερωτικά ποιήματα όπου έρρεε κρασί και χόρευαν σουλτάνες: χέρι – χέρι με την Γκλορίνια τη Χρυσόκωλη, ο Ζαμίλ ακούγοντάς τον συγκινιόταν μέχρι δακρύων.»
Μαγικός ρεαλισμός (σελ. 36), (οι λέξεις στυφάδα, ηδονικές, απόλαυση): «Όλα άρχισαν όταν ο Ιμπραήμ Ζαφέτ είδε πως τα πράγματα είχαν ζορίσει. Οι προοπτικές για το εμπόριο του μαγαζιού ήταν ζοφερές: με το γαμπρό του τον Ζαφέου στο ταμείο έβλεπε να πνέουν οι άνεμοι του φαλιμέντου. Μαύρα προμηνύματα κι απ’ την εστία του: η Άντμα, καταδικασμένη να γεροντοκορέψει, είχε αναλάβει το κουμάντο του σπιτιού και της οικογένειας με αφοσίωση και στυφάδα ∙ συσσωρεύονταν σύννεφα καταιγίδας που απειλούσαν συνήθειες κατεστημένες και ηδονικές. Η οικονομική τους κατάσταση και η απόλαυση της ζωής διέτρεχαν άμεσο κίνδυνο.» Ή και παρακάτω, σελ. 45: «Η Άντμα είχε φτάσει στην ηλικία της πικρίας και της κακίας» (την ηλικία να γεροντοκορέψει).
Το χιούμορ και η θυμηδία σχεδόν παντού (σελ. 88): «Το τολμηρό γόνατο, τα σφριγηλά στήθη, πληθωρικά, καμωμένα να τα πιάσουν και να τα σφίξουν χέρια, το βλέμμα ψευτοαγίας, σιγανοπαπαδιάς, η υγρή γλώσσα πάνω στα ξερά χείλη, η Σαμίρα που μουρμουρίζει: έλα, έλα, γρήγορα, σε περιμένω, η κουνιάδα δεν είναι συγγενής, όχι.» Και (σελ. 114): «Εφιστούσε την προσοχή των ακροατών του στο γεγονός ότι, όπως είναι γνωστό, ο Θεός είναι Βραζιλιάνος.»
Και ερωτισμός, ώριμος, διόλου επιτηδευμένος, (σελ. 91): ««Ένα θηλυκό, όσο άσχημο κι αν είναι στη θωριά κι ακόμα χειρότερο στην κοψιά, αν έχει χείλη του κορμιού ζαχαρωτά και λιμπιστά, τότε είναι διαμάντι καθαρό και ανεκτίμητο. Και, μεταξύ μας, αυτό μπορώ να σ’ το εγγυηθώ, σαν την πύλη της Σιλβίνια δεν έχω γνωρίσει άλλη…» και πλατάγισε τη γλώσσα του για να το επιβεβαιώσει με νοσταλγία.»
Η Αθηνά Ψυλλιά μεταφράζει απευθείας από τα πορτογαλικά, είμαστε τυχεροί διότι ξέρει και ελληνικά, και μιας και δε βρίσκει πια κανείς βιβλία του Amado στα βιβλιοπωλεία, τι καλά να της ανέθεταν κι άλλες πολλές μεταφράσεις του μεγάλου αυτού συγγραφέα.
[Jorge Amado, Η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Τούρκους, μυθιστόρημα, μετάφραση (από τα πορτογαλικά) Αθηνά Ψυλλιά, εκδόσεις Καστανιώτη / συγγραφείς απ' όλο τον κόσμο, 1999, σελ. 115]
