Ο Μ. Β. Λιόσα γεννήθηκε το 1936 στο Περού. Σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή της Λίμα και έκανε το διδακτορικό του (για τον Γκαρσία Μαρκές) στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Έζησε στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Βαρκελώνη. Δίδαξε λογοτεχνία σε πολλές χώρες. Το 1990 έθεσε δίχως επιτυχία υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του Περού. Έγινε γνωστός, μεταφράστηκε από το πρώτο του μυθιστόρημα, το «Η πόλη και τα σκυλιά». Το έργο του συναπαρτίζουν κυρίως μυθιστορήματα, αλλά και θεατρικά, άρθρα, μελέτες. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία, με κορυφαίο το Νόμπελ του 2010.
Ο τράγος του τίτλου στο μυθιστόρημα του Λιόσα είναι ο στρατηγός Τρουχίλιο, ο στυγνός δικτάτορας της «Δομινικανής Δημοκρατίας» από το 1930 ως το 1961.
Στο μυθιστόρημα συνυφαίνονται τρεις τουλάχιστον αφηγήσεις, της Ουρανίας, κόρης του πάλαι ποτέ ισχυρού γερουσιαστή Καβράλ, υπουργού του Τρουχίλιο, επίσης το τελευταίο εικοσιτετράωρο του δικτάτορα, και παράλληλα οι ενέργειες των επτά συνωμοτών που τον εκτέλεσαν όπως και η λυσσαλέα εναντίον τους αντίδραση του καθεστώτος, που επακολούθησε. Παρά τις διαρκείς αναδρομές, τις αλλαγές στους χρόνους και στα πρόσωπα, ή την εντυπωσιακή παράθεση πραγματολογικών στοιχείων (απ’ αυτήν την άποψη, το μυθιστόρημα κινείται στα όρια της ιστοριογραφίας), ο αναγνώστης διαβάζει ένα ρέον συναρπαστικό κείμενο. Ο συγγραφέας χτίζει μια στιβαρή, αυστηρή αφήγηση, με την ψευδαίσθηση σχεδόν της κλασικής, παρόλα τα αιφνιδιαστικά περάσματα από το α’ ή β’ πρόσωπο στο γ’, τις συχνές εναλλαγές στις οπτικές, εντύπωση στιβαρότητας που ενισχύουν η σφιχτή οικονομία, οι γεροί αρμοί, οι επιμέρους εγκιβωτισμένες ιστορίες, και βέβαια το ίδιο το περιεχόμενο της αφήγησης: η σπουδή της τυραννίας. Το καθεστώς του τρόμου, οι καταδότες, οι τραμπούκοι, οι μαζικές εκκαθαρίσεις, η αβυσσαλέα έκλυση βίας από τις κατασταλτικές δυνάμεις, τα αδυσώπητα βασανιστήρια, από την άλλη πλευρά η προπαγάνδα και ο μύθος του τυράννου – ευεργέτη της πατρίδας και του έθνους. Το νυστέρι του Λιόσα φτάνει στο βάθος: α) οι αψυχολόγητες και απρόβλεπτες μεταπτώσεις του δικτάτορα, η ευμένεια ή η δυσμένειά του, που μετατρέπει σε κόλαση, ενισχύοντας τα πλέον αδίστακτα πρόσωπα, και το οικογενειακό ή άλλο στενό περιβάλλον του, β) το εικονοκλαστικό πορτρέτο του κοντού με την ψιλή φωνή εβδομηντάρη δικτάτορα, με το χιτλερικό μουστακάκι, του ικανότατου ενορχηστρωτή του τρόμου αλλά και του γέρου τράγου, που αφού χρόνια δοκίμαζε από τις επιλεγμένες παρθένες της χώρας ως τις γυναίκες των υπασπιστών του (για να τους ελέγχει εξευτελίζοντάς τους), τώρα ταπεινώνεται από την ακράτειά του, από την αδυναμία στύσης του (στη συγκλονιστική σκηνή με τη δεκατετράχρονη Ουρανίτα), γ) άμοιρος ευθυνών δεν είναι βέβαια ούτε ο λαός, είναι συγκλονιστικές οι σελίδες, όταν προσπαθώντας να γλυτώσουν από τα τσιράκια του καθεστώτος όσοι εκτέλεσαν τον τύραννο, το πλήθος με απίστευτες εκδηλώσεις λατρείας προσέρχεται να προσκυνήσει τη σορό του.
Ο Μ. Β. Λιόσα κατέχει το θεμελιώδη για τον κόσμο μας πολιτικό φιλελευθερισμό όσο ελάχιστοι διανοούμενοι ή καλλιτέχνες. Είχα διαβάσει παλιότερα το επίσης εξαιρετικό δίτομο μυθιστόρημά του «Ο πόλεμος της συντέλειας του κόσμου» (εκδόσεις Εξάντας), νομίζω για ένα Νεοέλληνα του καιρού και των ημερών μας, (όπου ένας ανιστόρητος ευφημισμός ονομάζει το φαύλο κρατισμό, την ισοπέδωση, τη λαϊκιστική ολιγαρχία, αντίστοιχα κοινωνική πρόνοια, ισότητα, δημοκρατία), τα κείμενα του Περουβιανού συγγραφέα είναι αληθινό βάλσαμο.
Ωραία τα ελληνικά της μεταφράστριας (Αγγελικής Αλεξοπούλου).
[Μάριο Βάργκας Λιόσα: Η γιορτή του τράγου, μυθιστόρημα, σελ. 502, εκδόσεις Καστανιώτη 2002.]
