Αφιέρωμα Pride: Η δυνατότητα της ελευθερίας
Του Αντώνη Νικολή*
Τα Gay Pride, οι
ετήσιες Παρελάσεις Υπερηφάνειας των Ομοφυλόφιλων, ευρύτερα των ΛΟΑΤ,
είναι πια ένας παγκόσμιος θεσμός για τις ελεύθερες κοινωνίες, και ο
οποίος εκτιμώ θα παραμείνει σε ισχύ έως το πολύ μακρινό μέλλον. Εκτός
εάν ανατραπεί ριζικά ο κόσμος όπως τον γνωρίζουμε, ο κόσμος μετά το
Διαφωτισμό.
Να πω εξαρχής, και
παρά την πρόσφατη πολιτική συγκυρία στις ΗΠΑ, είναι αξιοσημείωτο ότι και
το σημαντικό αυτό βήμα ξεκινάει από τη μεγάλη υπερατλαντική δημοκρατία,
και βέβαια ονοματίζεται από τη γλώσσα της, είναι περισσότερο Gay Pride
παρά Παρέλαση Υπερηφάνειας των Ομοφυλοφίλων, οι οποίοι παρεμπιπτόντως
-και που δεν είναι ήττα μόνο της ελληνικής γλώσσας- διεθνώς ολοένα και
πιο πολύ επιλέγουν να αυτοπροσδιορίζονται ως gay. Λες και δεν το ξέραμε
δηλαδή, όταν καθυστερεί ή αρνείται την εξέλιξη μια κοινωνία, πρώτη
ξεπερνιέται η ίδια η γλώσσα της.
Όσο οι συνθήκες
αναγκάζουν τους λοατ να εσωτερικεύουμε ντροπή, ενοχές, διακρίσεις ή
αποκλεισμούς, ιδίως τους εκλεπτυσμένους, τους ανεπαισθήτως
επιβαλλόμενους, θα έχει αξία έστω μία ημέρα το χρόνο, συμβολικά –
τελετουργικά, να διατρανώνουμε τον αυτοσεβασμό ως υπερηφάνεια για την
ύπαρξή μας, τη δυνατότητα να είμαστε, να ζούμε ελεύθεροι. Όμως ακόμα και
τότε, άμποτε και να συμβιώσουμε ισότιμοι, τα Gay Pride θα συνεχίσουν να
γιορτάζονται, επετειακά, εις ανάμνησιν ενός από τα φονικότερα, τα
διαρκέστερα, τα πιο ειδεχθή εγκλήματα σε βάρος της ανθρωπότητας (γίνεται
να καταμετρηθούν οι θανατώσεις, οι δολοφονίες, οι αυτοκτονίες, οι
εκτοπίσεις σε ιδρύματα, οι κατεστραμμένες ζωές απανταχού της γης στη
διάρκεια αιώνων;).
Ισονομία για τους
λοατ σημαίνει ένα κυρίως, τη δυνατότητα να είναι ορατοί. Είμαι αυτός που
είμαι, θα με ανέχεστε ορατό. Τηρώ τις υποχρεώσεις μου, παράγω,
δημιουργώ ακόμη και οικογένεια, παρόλο που βίωσα ή και συνεχίζω να βιώνω
δοκιμασία που δεν είναι μπορετό καν να διανοηθείτε: να αναπτύσσομαι, να
ζω φορτωμένος τη μεγαλύτερη ντροπή του κόσμου. Να τι σημαίνει pride, τι
υπερήφανος, φίλοι καλοί, εσείς –αν είναι δυνατόν ακόμα και
ομοφυλόφιλοι-, όσοι μιλάτε για καρναβάλια.
Είχα
παρακολουθήσει Gay Pride στο εξωτερικό, στην Αθήνα πρώτη φορά πριν από
λίγα χρόνια. Από τη συγκίνηση δυσκολευόμουν να μιλήσω. Ανάμεσα σε
χιλιάδες, στη συντριπτική πλειονότητά τους «άνθρωποι της διπλανής
πόρτας», οι περισσότεροι με τα βλέφαρα όπως ανοίγει κανείς τα μάτια στο
φως βγαίνοντας από κλειστό δωμάτιο.
Όμως πέρα από τα
συναισθήματα, και στα ζητήματα που εγείρει η άρση των ανισοτήτων σε
βάρος των λοατ, όπως έγινε και σε όλα τα άλλα θέματα του εκδημοκρατισμού
στα πλαίσια της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας (ενδεικτικό παράδειγμα: η
προστασία της εργασίας – ο συνδικαλισμός), έχει ιδιαίτερη σημασία οι
αλλαγές να μη συμβαίνουν ως εισαγόμενες αξίες, αλλά ως αναγκαίοι
εκσυγχρονισμοί της κοινωνικής ζωής. Όταν, αντίθετα, δομές προνεωτερικής
κοινωνίας (φατριασμοί, πελατειοκρατία, εναγκαλισμός κράτους εκκλησίας
κ.τ.ό.) συνυπάρχουν δίχως ν’ αλληλεπιδρούν με νεωτερικά ή και
μετανεωτερικά στοιχεία, φέρ’ ειπείν το σύμφωνο συμβίωσης (και για
ομόφυλα ζευγάρια), τότε το όλο πράγμα συνιστά μείγμα παρακμής. Οι
κοινωνίες δεν παρακμάζουν κάθε που τσιρίζουν φρίττοντας οι ηθικολόγοι,
παρακμάζουν όταν αδυνατούν να προσαρμοστούν στις αλλαγές των καιρών.
Το φετινό Athens
Pride το χαρακτήρισε εύλογα η παρουσία της «Δράσης αστυνομικών ενάντια
στο ρατσισμό», όσο επίσης το επισκίασαν και οι εξ αυτής αρνητικές
αντιδράσεις. Εύλογα, γιατί ποιος θα φανταζόταν μια τέτοια συμμετοχή πριν
από μια – δυο δεκαετίες. Ξεχωριστοί όλοι τους, αδιαμφισβήτητη σύγχρονη
εκδοχή της ελληνικής διοίκησης και δημοκρατίας, με κορυφαίο ανάμεσά τους
τον τριαντάχρονο Μιχάλη Λώλη, πρόσωπο που δικαιούται τη διάκριση και
μόνο για τη γενναιότητα της ορατότητάς του.
Εμπρός, λοιπόν, και για τα άλλα, τα πολλά μικρότερα Pride ανά τη χώρα.
*Ο Αντώνης Νικολής είναι συγγραφέας μυθιστοριογράφος.
