Ο José Saramago, ο νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας, πέθανε στις 18 του περασμένου Ιουνίου. Μία εβδομάδα αργότερα και για περίπου είκοσι μέρες βρισκόμουν στην Πορτογαλία. Στη χώρα αυτή σ’ εντυπωσιάζουν τα πολλά, μικρά και μεγάλα, βιβλιοπωλεία, συχνά παλαιοβιβλιοπωλεία, και μάλιστα όχι καταστήματα με χαρτικά κυρίως και για ξεκάρφωμα ολίγα βιβλία, αλλά εμπορικά με μόνο εμπόρευμα τα βιβλία. Να απορείς πώς επιβιώνουν, και ιδιαίτερα, γιατί τα ειδικά καταστήματα στην Πορτογαλία σπανίζουν. Φέτος, εκτός από τη Λισαβόνα, πέρασα απ’ το Πόρτο, την Κουΐμπρα και άλλες μικρότερες πόλεις, και καθώς έψαχνα ένα συγκεκριμένο βιβλίο, οι βιτρίνες των βιβλιοπωλείων τράβαγαν αμέσως την προσοχή μου. Ε, λοιπόν, δεν είδα ούτε μία, που να μην είχε σε περίοπτη θέση μεγάλη φωτογραφία ή σκίτσο-πορτρέτο του Σαραμάγκου: η κοινότητα των γραμμάτων τιμούσε εξαιρέτως αλλά και ευπρεπώς τη νωπή μνήμη ενός διακεκριμένου μέλους της. Κάτι ανάλογο και στον τύπο, εφημερίδες και περιοδικά. Και όχι μόνο στα ειδικά. Το Sábado (τεύχος 24-30/7/2010), το μεγαλύτερης κυκλοφορίας εβδομαδιαίο περιοδικό ποικίλης ύλης, κυκλοφόρησε με εξώφυλλο το πρόσωπο του συγγραφέα και αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του, εκτεινόμενο σε είκοσι τέσσερις (24) σελίδες.
