Ο Τζιότο ντι Μποντόνε (di Bondone), ζωγράφος και αρχιτέκτονας (περ. 1267 -1337), εδώ η Ένθρονη Παναγία με το Βρέφος (Μουσείο Ουφίτσι στη Φλωρεντία). Παρά τον προδρομικό αναγεννησιακό χαρακτήρα της ζωγραφικής του, αγνοεί την προοπτική. Αλλά αυτό που δεν ξέρει η εποχή και μαζί της ο δημιουργός, δεν είναι ποτέ ψεγάδι σ' ένα έργο.
Ο Ραφαήλ ή Ραφαέλο Σάντσιο (Sanzio) έζησε ως τα 37 του μόνο, (1483 - 1520), ζωγράφος και αρχιτέκτονας της ύστερης Αναγέννησης, La formarina, η φουρνάρισσα, -λένε κρυφή του ερωμένη, (Palazzo Barberini, Ρώμη). Τα ξεχασμένα όλο ηδυπάθεια δάκτυλα, το γελάκι στα μάτια ή στα χείλη; Η ζωγραφική πάνω απ' όλα, βέβαια.
Ο Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο (Mickelangelo Merisi da) έζησε ως τα 39 του μόνο κι αυτός (1571 - 1610), από τους διαμορφωτές της Μπαρόκ σχολής. Βίος και πολιτεία όπως τον προδίδει κι η θεματολογία του, όμως οι φωτοσκιάσεις των μορφών του είναι εσωτερικές δικές του, εντυπώνονται με δύναμη, ο Καραβάτζιο πράγματι γίνεται γρήγορα μανία. Εδώ το αλητόπαιδο με το κριάρι, λένε ο δωδεκαετής βοηθός του, που αφού το κάθισε για ξεκάρφωμα πάνω σε προβιά το είπε Άγιο Ιωάννη Βαπτιστή. Το είδα σε ένα αντίγραφο στην Galleria Doria Pamphili στη Ρώμη, και πολύ καλύτερα εκτεθειμένο στην Κρύπτη του Καθεδρικού της Σιένας, προσωρινό δάνειο από τα Μουσεία Capitolini της Ρώμης, στο πρόσφατο ολιγοήμερο ταξίδι μου στην Ιταλία.
Η ζωγραφική υπήρξε άλλοτε μία πολύ μεγάλη τέχνη.
