Κως, πολλές ηδονές σε μία μόνο συλλαβή.

(Στο περιοδικό Blue της Aegean Airlines, Νο 45.)

 Αντώνης Νικολής

Κως, πολλές ηδονές σε μία μόνο συλλαβή

Η Κως είναι νησί μαλακό στις γραμμές του, με βουνά που μοιάζουν με λόφους, με ήπιες κατωφέρειες, γήλοφους, εύφορες επίπεδες εκτάσεις, γη που απλώνεται νωχελικά ως τη θάλασσα, στην άκρη του νοτιανατολικού Αιγαίου, στο μέσον των Δωδεκανήσων. Υπάρχει μία αισθητή ηδύτητα στο τοπίο, υποβάλλει μία ιδιότυπη αισθησιακή χαλαρότητα ο ίδιος ο τόπος, οι εξοχικοί δρόμοι στην ενδοχώρα του νησιού, οι πολλές κι εκτεταμένες σε χιλιόμετρα αμμουδερές παραλίες, στη βόρεια πλευρά από το Μαστιχάρι ως τον Άγιο Φωκά, επίσης στις νοτιοανατολικές ακτές από την Καρδάμαινα ως την Κέφαλο.

Το όρος Δίκαιος χωρίζει το νησί στα δυο, σε δύο κάπως διαφορετικά μικροκλίματα, στη βορειότερη πλευρά, όπου βρίσκεται η πόλη, με περισσότερη υγρασία και πράσινο, στη νοτιότερη με έντονη την ώχρα από τα πορώδη ασβεστολιθικά εδάφη, με διαφορετική συχνά χλωρίδα, όπως τα δάση αρκεύθων στη διαδρομή ανάμεσα στην Αντιμάχεια και την Κέφαλο.  

Η Κως είναι ένα σχετικά μεγάλο νησί, με περίπου 35 χιλιάδες κατοίκους.

Η ομώνυμη πρωτεύουσά της, μία μικρή σύγχρονη τουριστική πόλη, έχει χρώμα ιταλικό δωδεκανησιακό στο κέντρο της, κυρίως στα δημόσια κτήρια, ενώ την ιδιαίτερη εικόνα στο ιστό της συμπληρώνουν τα μεγάλα αρχαιολογικά πάρκα, όπως και οι δεντροστοιχίες, φίκοι, πλατάνια, φοινικοειδή, την κάπως ανατολίζουσα ατμόσφαιρά της. Σ’ αυτή την ατμόσφαιρα όπως και στον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της, ανάλογο της Ρόδου, συμβάλλει ο ιδιότυπος συγκρητισμός των ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων της, άλλα αρχαιοελληνικά με κύριο το Ασκληπιείο, ρωμαϊκά όπως η αναστηλωμένη Κάζα Ρομάνα, πολλά παλαιοχριστιανικά, επίσης βυζαντινά, ιπποτικά όπως το κάστρο της Νεραντζίας στον παλιό λιμενοβραχίονα, οθωμανικά όπως το τέμενος της Λότζας στην πλατεία με τον πλάτανο το λεγόμενο του Ιπποκράτους, καθολικοί ναοί, η συναγωγή, απομεινάρι της ακμάζουσας άλλοτε εβραϊκής κοινότητας, οι ορθόδοξες εκκλησιές βέβαια, η νεοελληνική λαϊκή αρχιτεκτονική, όση διασώθηκε μετά το σεισμό του 1933 στις εξοχές ή στα χωριά της βορεινής πλαγιάς του Δίκαιου, στο Ασφενδιού και τους δορυφόρους συνοικισμούς του.

Αξίζει μια βόλτα με ποδήλατο στους σύγχρονους ποδηλατόδρομους, κάποτε ήτανε και προσωνύμιο της Κω: το νησί των ποδηλάτων. Τότε που οι περισσότερες οικογένειες είχαν τόσα ποδήλατα όσα τα μέλη τους.

Αλλά οι μεγάλες ωραίες διαδρομές απαιτούν αυτοκίνητο ή μηχανή. Από την πόλη ως τα Θερμά (στους τολμηρούς συνιστάται και μεταμεσονύκτια επίσκεψη στην καυτή πηγή που εκβάλλει στη θάλασσα). Από το Ασκληπιείο ως τις Χαϊκούτες. Από το Λαγούδι ως το Πυλί με στάση στο ερειπωμένο Παλιό Πυλί. Πάνω από το Πυλί με κατεύθυνση προς την τουριστική Καρδάμαινα, ή στο μέσον παρακάμπτοντας για το ιπποτικό κι αυτό κάστρο της Αντιμάχειας. Μετά το αεροδρόμιο με κατεύθυνση προς Κέφαλο, μία κατάβαση στο αθέατο από το ύψος του δρόμου δάσος της Πλάκας. Στην Κέφαλο οπωσδήποτε μία στάση, για τα νερά του κόλπου, για το νησάκι στο μυχό του. Από κει προς τα Παλάτια και το αρχαίο θεατράκι, προς το Ζηνί, τη Λάθρα, τον Άγιο Θεολόγο.

Η Κως γαστρονομικά ανήκει στην Εγγύς Ανατολή. Με αρκετές δικές της σπεσιαλιτέ, όπως την πασά μακαρούνα (σπιτικά λαζάνια με χοιρινό κιμά και μυζήθρα), ή το πλιγούρι με ρεβίθια και χοιρινό. Κουζίνα που συγγενεύει με την απέναντι μικρασιατική, την κρητική και την κυπριακή. Στα μπαχαρικά δεσπόζει το κύμινο και η κανέλλα. Στα γλυκά η μαστίχα, το ανθόνερο ή το ροδόνερο και πάλι η κανέλλα. Τουρκική κουζίνα της περιοχής μπορεί να γευτεί κανείς στο Πλατάνι, ιταλική στο «Otto e mezzo» στα Χαλουβαζιά, ψάρι σε όλους τους παραθαλάσσιους οικισμούς, παραδοσιακή τοπική κουζίνα σε πολλές ταβέρνες, ιδιαίτερα καθοδόν προς το Ασφενδιού στο «Πανόραμα», στον «Ωρομέδοντα» στη Ζιά, στο «Καζίνο» στον Ασώματο. Όπως και στην Πηγή του Πυλιού.

Ανάμεσα στα καφέ και μπαρ της πόλης, το «Le café», to «H2O», ο «Μύλος», αλλά και το «Ταμ-Ταμ» στο Μαστιχάρι και ο εναλλακτικός «Νερόμυλος» στη Ζιά. 

Να μην ξεχάσω, για τους ειδικά ενδιαφερόμενους, παραλία γυμνιστών και αρκετά πολυσύχναστη υπάρχει στο Τιγκάκι.

Στην Κω ταιριάζουν οι μεταβατικές εποχές του χρόνου, η άνοιξη, το φθινόπωρο. Αλλά και στους μήνες αιχμής -γιατί έχει το μέγεθος και την υποδομή- παραμένει και προσιτή στις τιμές της, και δε δίνει την εντύπωση τόπου κορεσμένου από τουρίστες. Όποιος ψάξει βρίσκει για την πάρτη του ερημικές παραλίες ακόμα και στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, παρόλο που δεν είναι λίγες ούτε όσες κατακλύζονται από δίποδες ομορφιές, κατακλιμένες σε ξαπλώστρες ή στην άμμο, ημίγυμνες ή και ολότελα τσίτσιδες.

(Η φωτογραφία, από τον αδερφό μου Θανάση.)