Λουκιανού: «Θεῶν Διάλογοι» και «Ἐνάλιοι Διάλογοι».

Στο πρώτο έργο, το Θεῶν Διάλογοι, ήτοι σε 25 σύντομους διαλόγους, ο Λουκιανός με ύφος σκωπτικό, ευτράπελο, φωτίζει στιγμιότυπα από τη δραστηριότητα, κυρίως την ερωτική, των Ολυμπίων θεών, αντλώντας από τη μυθολογική παράδοση Ομήρου και Ησιόδου. Δεν ειρωνεύεται κάποιο θρησκευτικό συναίσθημα των σύγχρονών του, όπως ίσως το αντιλαμβανόμαστε εμείς σήμερα, πολλώ μάλλον δε γίνεται βλάσφημος. Άλλωστε, ακόμα και ο Όμηρος δεν παρουσίαζε πολύ διαφορετικά τους θεούς του Ολύμπου.

Διάλογοι δύο - το πολύ τριών προσώπων που σπάνια ξεπερνούν σε έκταση το δισέλιδο - τρισέλιδο. Ο Ερμής, γιατί ντρέπεται, που ζητάει από τον τραγοπόδαρο Πάνα, το γιο του, να μην τον φωνάζει πατέρα εις ευήκοον άλλων, ο Απόλλωνας που απορεί πώς Ερμαφρόδιτος και Πρίαπος είναι αδελφοί ομομήτριοι, η Ήρα που δεν αντέχει τις ερωτοτροπίες του Δία προς το καλὸν μειράκιον, τὸ Φρύγιον / τον ωραίο έφηβο από τη Φρυγία, τον Γανυμήδη, η τιμωρία του Ιξίονα να ερωτοτροπεί βασανιστικά ακατάπαυστα μ’ ένα σύννεφο που πήρε τη μορφή της Ήρας, ο Ιξίονας που τόλμησε να ερωτευθεί την ίδια τη σύζυγο του Δία, ο Δίας που προσπαθεί να εξηγήσει στον ἀφελῆ καὶ ἁπλοϊκὸ παῖδα, τον Γανυμήδη, τι θα κάνουν οι δυο τους στο κρεβάτι τα βράδια, μα του λέει ο μικρός, εγώ στριφογυρνάω και παραμιλώ στον ύπνο μου, δε θα με αντέχεις, τόσο το καλύτερο του λέει ο πατέρας των θεών, θα σε φιλώ και θα σ’ αγκαλιάζω όλη νύχτα, οκ, του λέει πάλι ο μικρός, όμως εγώ θα κοιμάμαι, για να καταλήξει και ο Ζευς Εἰσόμεθα τότε ὃ πρακτέον / καλά μη σκας, θα μάθουμε τότε αυτό που πρέπει να κάνουμε. Το βρέφος της Μαίας, ο Ερμής, το εκ γενετής ικανότατο κλεφτρόνι, το ερωτικό πένθος του Απόλλωνα για τον Υάκινθο, η απορία του Ερμή και του Απόλλωνα πώς ο κουτσός και συνήθως βρόμικος Ήφαιστος παντρεύτηκε τις ωραιότερες, την Αφροδίτη και τη Χάρη, η Σελήνη που παρατάει την πορεία της και κατεβαίνει στον κοιμισμένο Ενδυμίωνα ομολογώντας Πλὴν ἀπόλλυμαί γε ὑπὸ τοῦ ἔρωτος / πως λιώνει για τον έρωτά του, η Ήρα που κακολογεί στον Δία τον θηλυμίτρη καὶ ἁβρότερον τῶν γυναικῶν / τον θηλυπρεπή με την κορδέλα στα μαλλιά που είναι μαλθακότερος και απ’ τις γυναίκες, το γιο του τον Διόνυσο, όμως εκείνος τής αντιλέγει πως μπορεί να του αρέσουν οι διασκεδάσεις του Διονύσου, αλλά είναι και αντρείος και φοβερός στρατηγός, πως κατέκτησε λαούς ως και στη μακρινή Ινδία.

Και άλλα, αρκετά, όχι λιγότερο γλαφυρά στιγμιότυπα.

Στους Ἐναλίους Διαλόγους, διαλόγους θαλασσινούς δηλαδή, 15, ακόμα συντομότερους αυτούς, γιατί προφανώς εδώ το μυθολογικό υλικό είναι φτωχότερο, πρωταγωνιστούν οι θεοί του υγρού στοιχείου, ο Ποσειδώνας με την Αμφιτρίτη, πολλές από τις Νηρηίδες, αλλά και τις Δαναΐδες, ποταμοί όπως ο αρκαδικός Αλφειός, ο τρωικός Ξάνθος και ο Ενιπέας, θαλασσινοί άνεμοι, ο Νότος και ο Ζέφυρος, οι γιοι του Ποσειδώνα, ο Πολύφημος και ο Τρίτωνας, τα δελφίνια που ήτανε άνθρωποι κάποτε και που τα μεταμόρφωσε σε ψάρια ο Διόνυσος. Στον τελευταίο διάλογο, ανάμεσα στο Νότο και το Ζέφυρο, περιγράφεται η φαντασμαγορική πομπή, όπως την κατόπτευσε ο Ζέφυρος -και που θυμίζει νωπογραφία-, της αρπαγής της Ευρώπης, της κόρης του Αγήνορα, και το ταξίδι διά θαλάσσης του όμορφου κοριτσιού από τη Σινώπη της Φοινίκης ως την Κρήτη καβάλα στον Δία - ταύρο, ενώ τους συνοδεύουν φτερωτοί Έρωτες κρατώντας αναμμένες δάδες και τραγουδώντας τον υμέναιο, αγγίζοντας πότε πότε με την άκρη του ποδιού τους την επιφάνεια του νερού, Νηρηίδες πάνω σε δελφίνια, Τρίτωνες - οι ακόλουθοι του Ποσειδώνα, ο Ποσειδώνας ο ίδιος στο άρμα του με τη συμβία του Αμφιτρίτη, κι ακόμα δυο Τρίτωνες έλκοντας την Αφροδίτη ξαπλωμένη σε κοχύλι.

          

(Πάνω: Annibale Carracci (1560-1609) Δίας και Ήρα (1597).

Κάτω: Ποσειδώνας και Ιππόκαμποι, ελληνορωμαϊκό μωσαϊκό 3^ος αι. μ. Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο της Σους (ή Σούσσας) στην Τυνησία.)

(Για τον Λουκιανό εισαγωγικά σε προηγούμενη ανάρτηση.)