Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2017

Λουκιανού: Λεξιφάνης / Μάλιστα δὲ Χάρισι καὶ Σαφηνείᾳ θῦε.



Ο Λεξιφάνης, στο ομώνυμο κείμενο του Λουκιανού, είναι ένας υπεραττικιστής, ακραίος αρχαϊστής, στην πραγματικότητα ένας άμουσος και αγράμματος που επιδεικτικά χρησιμοποιεί στην ομιλία του πολλούς αρχαϊσμούς – βαρβαρισμούς. 
Τον Λεξιφάνη αναλαμβάνουν να θεραπεύσουν ο Λυκίνος, –Λυκίνος, το φιλοσοφικό ψευδώνυμο του ίδιου του Λουκιανού-, και ο γιατρός Σώπολις, ο οποίος τού δίνει να πιει καθαρτικό φάρμακο, (που καθώς το καταπίνει από το γουργούρισμα νιώθει σαν να καταπίνει εγγαστρίμυθο), με αποτέλεσμα απ’ όλες τις εξόδους του σώματος να αποβάλλει ακραίους λεκτικούς τύπους, όπως το μῶν και το κᾆτα και το ἦ δ’ ὃς κ.τ.ό.
Ο Λυκίνος, τέλος, θα του συστήσει ανάμεσα σε πολλά άλλα που συμβάλλουν στη σωστή έκφραση και επικοινωνία και το «Μάλιστα δὲ Χάρισι καὶ Σαφηνείᾳ θῦε» / κυρίως στις Χάριτες και στη Σαφήνεια να θυσιάζεις, να διακρίνεται δηλαδή ο λόγος σου για τη χάρη και τη σαφήνειά του, αλλά και το «ἡμεῖς οὐδὲ ποιητὰς ἐπαινοῦμεν τοὺς κατάγλωττα γράφοντας ποιήματα» /εμείς δεν επαινούμε ούτε καν τους ποιητές που γράφουν ποιήματα γεμάτα ασυνήθιστες λέξεις.

[Σάντρο Μποτιτσέλι (1445-1510), οι Χάριτες, λεπτομέρεια από τον πίνακα «Άνοιξη» (περίπου 1485).]