Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2015

Θεών… αβρότητες (Ιλ. Φ. 394, 410, 481 και Ω. 33, 63).



Η παρουσία και οι παρεμβάσεις των θεών στο έπος είναι συχνά στα όρια της παρωδίας, και οπωσδήποτε με αρκετή θυμηδία δοσμένες. Δεν ξέρω πόσο αυθαιρετώ, αλλά δεν ήταν λίγες οι φορές που είχα την εντύπωση της ειρωνείας, άκουγα τα γελάκια των ακροατών στις αίθουσες και στις πλατείες με τους ραψωδούς.

Στις συνελεύσεις τους οι θεοί συν τοις άλλοις βρίζονται, ενίοτε και χειροδικούν. Μερικά στιγμιότυπα:

(Φ. 394 / ο θεός Άρης στη θεά Αθηνά, εδώ το: κυνόμυια, σκυλόμυγα)
Για ποιο λόγο, πάλι, σκυλόμυγα, ρίχνεις τους θεούς σε καυγάδες;

(Φ. 410 / του απαντά η Αθηνά με το: νηπύτιε, υποκοριστικό του νήπιος, παιδάριο, με παιδαριώδη συμεριφορά, αποδιδόμενο σε ενήλικο εννοείται μειωτικό)
Ανόητο νήπιο, ούτε που φαντάζεσαι πόσο πιο δυνατή είμαι εγώ από σένα…

(Φ. 481 / η Ήρα στην Άρτεμη, εδώ, πάλι σε κλητική προσφώνηση, το κύον ἀδεές, σκύλα ξεδιάντροπη)
Πώς σου πέρασε απ’ το μυαλό, σκύλα ξεδιάντροπη, να σταθείς απέναντί μου!
(Και παρακάτω τής δένει με το αριστερό τα δυο χέρια, με το δεξί αρπάζει τα τόξα της και μ' αυτά τη βαράει στ’ αυτιά, χαμογελώντας, και τη γυρνάει μια απ’ τη μια και μια απ’ την άλλη, τα βέλη πέφτουν χάμω και η Άρτεμη βάζει τα κλάματα.)

Στην Ω είναι λίγο πιο κόσμιο το βρισίδι. Στο στίχο 33, ο Απόλλωνας, για τη συμπεριφορά του Αχιλλέα προς το νεκρό του Έκτορα, γιατί οι θεοί παραμένουν απαθείς, τους λέει ότι είναι άπονοι και καταστροφικοί / σχέτλιοί ἐστε, θεοί, δηλήμονες, για να του απαντήσει η Ήρα εκνευρισμένη λίγο αργότερα ότι εκείνος είναι ο σύντροφος των κακών και ο πάντοτε άπιστος / κακῶν ἕταρ’, αἰὲν ἄπιστε.  
   
(Το χρυσό μήλο της Έριδος, 1633, του Φλαμανδού Γιάκομπ Γιόρντανς / Jacob Jordaens (1593 – 1678).)

[Ομήρου Ιλιάδα, ραψωδίες Φ στίχοι 394, 410, 481 και Ω στίχοι 33, 63]