Έχε γεια, θείε Όμηρε. Θα σου ξανάρθω.

Δε μ’ αρέσουν οι συγκρίσεις. Ήτανε ανάμεσα στις πιο δυνατές αναγνωστικές εμπειρίες μου, παρόλο που η πρόθεσή μου δεν ήτανε κυρίως αυτή. Τα έπη με ενδιέφεραν ως λογοτεχνικό και πολιτιστικό υπόβαθρο, κάπως να αντιληφθώ τη βάση των αισθημάτων, πιο σωστά των αισθητικών μορφών, που διέπουν τον κόσμο όχι μόνο των προσώπων αλλά και του αφηγητή, για το ιστορικό μυθιστόρημα που έχω στα σκαριά.

Η ανάγνωση των επών, όπως την εννοώ στο σημείωμα αυτό, προϋποθέτει την επαρκή γνώση της αρχαίας γλώσσας.

Ο Όμηρος δεν είναι πεζογράφος∙ είναι όμως μυθιστοριογράφος. Για την Οδύσσεια συμφωνούν όλοι: είναι ο μακρινός πρόγονος του αρχαίου μυθιστορήματος. Διάβασα και την Ιλιάδα σαν ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα. Πρόκειται για αφηγηματική λογοτεχνία υψηλού ύφους. Ακριβώς τον ίδιο χαρακτηρισμό που κατά τη ρήση του Κούντερα δικαιούνται και οι στυλίστες μυθιστοριογράφοι μετά την εμβληματική Μαντάμ Μποβαρύ. Ο Όμηρος αφηγείται διεξοδικά, περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια αντικείμενα και συχνά χώρους, τα πρόσωπά του, ακόμα και οι θεοί, αντιδρούν ψυχολογημένα, χειρίζεται σαν λόγιος λογοτέχνης τον αφηγηματικό σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο (νομίζω και με προφανή την εγγραμματοσύνη του), υπάρχει τόση και τέτοια κυριολεξία και ακρίβεια στο πρωτότυπο κείμενο, (και γιατί το δακτυλικό εξάμετρο παρείχε μεγαλύτερη ευχέρεια στον αφηγητή απ' οποιοδήποτε νεοελληνικό μέτρο) αφηγηματική πληρότητα που δυστυχώς οι έμμετρες μεταφράσεις δεν αποδίδουν.

Στον Όμηρο των επών σπανίζει η πολυσημία ή η ελλειπτικότητα που υπάρχει ήδη στην αρχαία λυρική και πολύ περισσότερο στη σύγχρονη ποίηση.

Τα έπη μόνο αν τα διαβάσουμε σαν υψηλού λογοτεχνικού ύφους αφηγήματα -η γνώμη μου μυθιστορήματα-, μπορούμε να τα απολαύσουμε σήμερα.

Τελικά δε γίνεται να αποφύγω τη σύγκριση. Ήτανε το πιο μεγάλο ταξίδι της ζωής μου. Έβγαζα και έβγαζα ρούχα -φοράμε πάρα πολλά ρούχα. Πολλά και περιττά, μέχρι να φτάσω στη γύμνια και στη λάμψη εκείνων των δίων τε καὶ φαιδίμων ἀνδρῶν, βεβαίως και να συγχρωτιστώ μαζί τους.

Αλλά είναι γνωστό και το χούι μου, σαν πάω κάπου και μ’ αρέσει να μην ξεκολλάω (δώδεκα χρόνια Πάτμος, τρία Κρήτη και την ξανάρχισα, δώδεκα χρόνια Λισαβόνα), θέλω να πω, στον κάμπο της Τροίας και στα πελάγη του Οδυσσέα θα επιστρέψω. Ελπίζω με πολύ περισσότερο διαθέσιμο χρόνο.

Υ.Γ. Συνολικά 110 αναρτήσεις, μεταφραστικές δοκιμές – μικρά σχόλια, περί τους 1550 στίχους. Τις ξαναδιάβασα όπως ανατρέχει κανείς σε αναμνηστικές φωτογραφίες, έκανα και ορισμένες μικρές διορθώσεις. Όποιος θελήσει να τις ξεφυλλίσει, καθώς υπάρχει ειρμός και συνέχεια μεταξύ τους, ας ξεκινήσει από την πρώτη, δηλαδή την παλαιότερη ανάρτηση, και, συνεχίζοντας αντίστροφα, τη μία μετά την άλλη έως την πιο πρόσφατη. Στην ετικέτα / κατηγορία "Όμηρος - ο πρώτος μυθιστοριογράφος".  

(Κάτω: Ραφαήλ / Raffaello Sanzio (1483-1520) Ο Παρνασσός, λεπτομέρεια: ο Όμηρος, γύρω στο 1511, τοιχογραφία στο Βατικανό, Ρώμη,
Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Ι606-1669): Όμηρος (1663),
και Jean Auguste Dominique Ingres (1780-1867): Η αποθέωση του Ομήρου. Στα πόδια του η Ιλιάδα και η Οδύσσεια (1827).)